کانادا، همانند همسایه جنوبی خود ایالات متحده آمریکا، کشوری وسیع و پهناور است. اما برخلاف آمریکا، بخش نسبتاً کوچکی از کانادا دارای جمعیت ساکن است. به همین دلیل، نظام دانشگاهی این کشور آن‌قدر گسترده یا پیچیده نیست که انتظار می‌رود. در این پست از وبلاگ مهاجرتی شیمن فلاح، به بررسی بهترین دانشگاه های کانادا برای تحصیل دکترا سال ۲۰۲۵ می پردازیم.
دانشگاه‌های پژوهشی و مدارس تحصیلات تکمیلی
در کانادا حدود ۱۰۰ دانشگاه پژوهشی وجود دارد که دوره‌های دکترا (PhD) ارائه می‌دهند. مؤسساتی مانند کالج‌های هنرهای آزاد یا کالج‌های محلی نیز در این کشور فعال‌اند، اما معمولاً برنامه دکترا ندارند. اغلب دانشگاه‌ها دوره‌های دکترای خود را از طریق مدارس تحصیلات تکمیلی (Graduate Schools) برگزار می‌کنند. همچنین برای اطلاع از شرایط خود جهت مهاجرت به کانادا، می توانید از فرپ ارزیابی امور مهاجرت دیدن فرمایید.
دانشگاه‌های کانادا می‌توانند دولتی یا خصوصی باشند، که نوع آن‌ها بستگی به منبع تأمین مالی‌شان دارد:
-
دانشگاه‌های دولتی (که اکثریت را تشکیل می‌دهند) از بودجه ایالتی یا استانی تأمین می‌شوند و معمولاً برنامه‌های تحصیلی جامع‌تری از جمله دکترا ارائه می‌دهند.
-
دانشگاه‌های خصوصی معمولاً از منابع شخص ثالث مانند نهادهای مذهبی حمایت مالی می‌شوند و اندازه‌ای کوچک‌تر و تخصصی‌تر دارند.
دانشگاه‌ها در استان‌ها و قلمروهای کانادا
به‌دلیل وسعت جغرافیایی و پیشینه تاریخی، کانادا دارای ساختاری فدرال است که شامل ۱۰ استان و ۳ قلمرو می‌شود. استان‌ها دارای استقلال نسبی (مشابه ایالت‌های آمریکا) هستند، در حالی‌که قلمروها مستقیماً از دولت فدرال اداره می‌شوند.
تنها استان‌ها دارای دانشگاه‌های پژوهشی هستند که امکان ارائه برنامه‌های دکترا را دارند.
انتخاب محل تحصیل در کانادا می‌تواند بر زبان تدریس و نوع حمایت مالی تأثیر بگذارد. معمولاً دوره‌های دکترا به زبان انگلیسی، فرانسوی یا هر دو زبان ارائه می‌شوند.
در ادامه، نگاهی به استان‌های مختلف و دانشگاه‌های ارائه‌دهنده دوره دکترا در هر یک می‌اندازیم:
استان‌های کانادا و دانشگاه‌های دارای دوره دکترا
-
آلبرتا (Alberta)
استانی در غرب کانادا با جنگل‌ها، دشت‌ها و کوهستان‌های گسترده. دارای ۵ دانشگاه دکترا با زبان رسمی انگلیسی است. -
بریتیش کلمبیا (British Columbia)
غربی‌ترین استان کانادا با مناظر طبیعی دیدنی، جنگل‌های بارانی و فیوردهای ساحلی. دارای ۷ دانشگاه دکترا با زبان رسمی انگلیسی است. -
مانیتوبا (Manitoba)
استانی مرکزی با دشت‌های وسیع و تعدادی از دریاچه‌های بزرگ کانادا. دارای ۲ دانشگاه دکترا با زبان انگلیسی. -
نیو برانزویک (New Brunswick)
استان کوچکی در شرق کانادا با جنگل‌ها و کوهستان‌ها. دارای ۲ دانشگاه دکترا با زبان‌های رسمی انگلیسی و فرانسوی. -
نوا اسکوشیا (Nova Scotia)
استانی ساحلی در شرق کشور، شامل شبه‌جزیره و چند جزیره اطراف. دارای ۵ دانشگاه دکترا با زبان انگلیسی. -
نیوفاندلند و لابرادور (Newfoundland and Labrador)
شرقی‌ترین استان کانادا با مناظری کوهستانی و توندراهای نیمه‌قطبی. دارای ۱ دانشگاه دکترا با زبان انگلیسی. -
انتاریو (Ontario)
پرجمعیت‌ترین استان کشور و محل قرارگیری پایتخت کانادا، اتاوا. همچنین دربرگیرنده دریاچه انتاریو و آبشار نیاگارا است. دارای ۲۲ دانشگاه دکترا با زبان رسمی انگلیسی. -
جزیره پرنس ادوارد (Prince Edward Island)
کوچک‌ترین استان کانادا، شامل جزیره اصلی و چند جزیره کوچک‌تر. دارای ۱ دانشگاه دکترا با زبان انگلیسی. -
کبک (Québec)
بزرگ‌ترین استان کانادا از نظر مساحت، با فرهنگی غنی و مستقل به نام «کبکوا». دارای ۱۷ دانشگاه دکترا با زبان رسمی فرانسوی. -
ساسکاچوان (Saskatchewan)
استانی وسیع در مرکز کانادا با دشت‌ها و دریاچه‌های گسترده. دارای ۲ دانشگاه دکترا با زبان انگلیسی.
قلمروهای سه‌گانه کانادا شامل یوکان (Yukon)، نوناووت (Nunavut) و قلمروهای شمال غربی (Northwest Territories) هستند. این مناطق کالج‌هایی با دوره کارشناسی دارند، اما فاقد دانشگاه‌های دارای برنامه دکترا می‌باشند.
جدول دانشگاه های کانادا برای تحصیل دکترا سال ۲۰۲۵
در جدول زیر، ۲۰ دانشگاه برتر کانادا در سال ۲۰۲۵ براساس رتبه‌بندی‌های مؤسسات معتبر Times Higher Education (THE)، QS و رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان (ARWU) فهرست شده‌اند:
| رتبه | دانشگاه | THE 2025 | QS 2025 | ARWU 2024 |
|---|---|---|---|---|
| 1 | دانشگاه تورنتو (University of Toronto) | 21 | 25 | 26 |
| 2 | دانشگاه بریتیش کلمبیا (University of British Columbia) | 41 | 38 | 47 |
| 3 | دانشگاه مک‌گیل (McGill University) | 45 | 29 | 74 |
| 4 | دانشگاه مک‌مستر (McMaster University) | =116 | =176 | 101–150 |
| 5 | دانشگاه آلبرتا (University of Alberta) | =116 | 96 | 101–150 |
| 6 | دانشگاه مونترآل (University of Montreal) | 125 | =159 | 151–200 |
| 7 | دانشگاه واترلو (University of Waterloo) | =163 | 115 | 151–200 |
| 8 | دانشگاه اتاوا (University of Ottawa) | =191 | 189 | 201–300 |
| 9 | دانشگاه کلگری (University of Calgary) | 201–250 | =198 | 151–200 |
| 10 | دانشگاه وسترن (Western University) | 201–250 | =120 | 201–300 |
| 11 | دانشگاه لاوال (Université Laval) | 251–300 | =423 | 301–400 |
| 12 | دانشگاه دالهوزی (Dalhousie University) | 301–350 | =275 | 301–400 |
| 13 | دانشگاه کوئینز (Queen’s University) | 301–350 | 193 | 201–300 |
| 14 | دانشگاه سایمون فریزر (Simon Fraser University) | 301–350 | 319 | 301–400 |
| 15 | دانشگاه ویکتوریا (University of Victoria) | 301–350 | 349 | 301–400 |
| 16 | دانشگاه ساسکاچوان (University of Saskatchewan) | 351–400 | =340 | 401–500 |
| 17 | دانشگاه گوئلف (University of Guelph) | 401–500 | =456 | 501–600 |
| 18 | دانشگاه مانیتوبا (University of Manitoba) | 401–500 | 661–670 | 201–300 |
| 19 | دانشگاه یورک (York University) | 401–500 | =362 | 401–500 |
| 20 | دانشگاه کارلتون (Carleton University) | 501–600 | 741–750 | 501–600 |
جمع‌بندی
تحصیل در مقطع دکترا در کانادا فرصتی استثنایی برای دانشجویان بین‌المللی به‌شمار می‌رود. این کشور با داشتن دانشگاه‌هایی در سطح جهانی، محیطی چندفرهنگی و نظام آموزشی قوی، یکی از مقاصد برتر تحصیلات تکمیلی در جهان محسوب می‌شود. بسته به استان محل تحصیل، دانشجویان می‌توانند از دوره‌هایی به زبان انگلیسی یا فرانسوی بهره‌مند شوند و از امکانات پژوهشی مدرن، بورسیه‌های متنوع و کیفیت بالای زندگی در این کشور برخوردار گردند.